Wprowadzenie WIRON

Rząd PiS, w ramach kampanii wyborczej, obiecał obniżenie rat kredytów poprzez zastąpienie wskaźnika WIBOR nowym wskaźnikiem WIRON. Celem było wsparcie kredytobiorców i uczynienie kredytów hipotecznych bardziej przystępnymi. Jednak, mimo że minęły już dwa lata od zapowiedzi tej zmiany, proces ten napotkał na liczne trudności i niepewności. Eksperci od początku wskazywali, że wdrożenie nowego wskaźnika będzie skomplikowane i może przynieść więcej problemów niż korzyści.

Globalny kontekst reformy wskaźników

Wprowadzenie WIRON-u wpisuje się w szerszy, globalny kontekst reformy benchmarków finansowych, zapoczątkowany po kryzysie finansowym w 2008 roku. Zmiany te mają na celu zwiększenie zaufania i stabilności na rynkach finansowych. Jednak w Polsce proces ten jest dodatkowo skomplikowany przez różnice między oczekiwaniami społeczeństwa a rzeczywistością rynkową.

Reformy benchmarków finansowych na całym świecie były reakcją na skandale związane z manipulacją wskaźnikami, takimi jak LIBOR. W latach 2005-2010 banki manipulowały LIBOR-em, wpływając na miliony umów kredytowych na całym świecie. W rezultacie nałożono miliardowe kary na wiele instytucji finansowych, w tym Barclays, UBS i RBS. Skandale te podważyły zaufanie do rynków finansowych i doprowadziły do reformy wskaźników referencyjnych (Bankingo.pl) (Totalmoney) (Banki w Polsce).

Trudności we wdrożeniu WIRON-u

WIRON miał być odpowiedzią na globalne wymagania regulacyjne i trend zmiany wskaźników referencyjnych. Jego celem była większa przejrzystość i uczciwość na rynku finansowym. Niemniej jednak, akceptacja WIRON-u w Polsce napotkała na poważne przeszkody:

Problemy z implementacją

Brak zainteresowania banków: wprowadzenie WIRON-u spotkało się z niewielkim zainteresowaniem banków. Jak dotąd jedynie ING Bank Śląski zaoferował kredyty hipoteczne oparte na tym wskaźniku. Przyczynami są niska wartość WIRON-u oraz brak instrumentów pochodnych, które mogłyby zabezpieczyć ryzyko związane z tym wskaźnikiem (Bankingo.pl) (Totalmoney).
Techniczne trudności: wprowadzenie WIRON-u napotkało problemy. W styczniu 2024 roku banki przesyłały błędne dane do administratora, co spowodowało wycofanie jednoskładowego WIRON-u z notowań. Ponadto, dodanie dużych przedsiębiorstw do obliczeń WIRON-u było problematyczne z powodu trudności w notyfikowaniu statusu firm, co negatywnie wpływa na wiarygodność wskaźnika (Totalmoney) (Business Insider).

Polityczne obietnice kontra rzeczywistość

Polityczne obietnice rządu PiS nie zdołały w pełni zrealizować się w praktyce, co wprowadziło niepewność regulacyjną i operacyjną dla banków. Kredytobiorcy mogą być zdezorientowani wpływem tych zmian na ich zobowiązania finansowe, co wymaga od banków przejrzystej komunikacji i wsparcia dla klientów.

Rząd obiecywał, że WIRON przyniesie korzyści finansowe dla kredytobiorców, jednak w praktyce wielu z nich nie zauważyło znaczącej różnicy w wysokości rat kredytowych. Banki musiały więc sprostać wyzwaniom związanym z zarządzaniem oczekiwaniami klientów oraz dostosowaniem się do nowych wymogów prawnych .

Przykłady liczbowe: WIBOR vs WIRON

WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) to wskaźnik, na podstawie którego ustalane jest oprocentowanie kredytów w Polsce. WIRON miał być bardziej korzystny dla kredytobiorców. Oto przykładowa różnica w oprocentowaniu na dzień 18 czerwca 2024 roku:

WIBOR 3M: 5,85%
WIRON 3M: 5,1502%

Jeśli weźmiemy pod uwagę kredyt hipoteczny na kwotę 300,000 PLN z 20-letnim okresem spłaty, różnica w oprocentowaniu miałaby następujący wpływ:

WIBOR (5,85%): Miesięczna rata wynosi około 2,126 PLN.
WIRON (5,1502%): Miesięczna rata wynosi około 2,032 PLN.

To oznacza oszczędność około 94 PLN miesięcznie i 22,560 PLN przez cały okres kredytu.

Niepewność przyszłości

Przesunięcie terminu: Komitet Sterujący Narodowej Grupy Roboczej (NGR) przesunął ostateczny termin przejścia na WIRON na koniec 2027 roku, choć kredyty oparte na WIBOR mają zniknąć do końca 2024 roku. To opóźnienie wynika z ryzyka związanego z zamianą wskaźnika w istniejących umowach oraz problemów z obligacjami skarbowymi o zmiennym oprocentowaniu opartym na stawce WIBOR (Bankingo.pl) (Business Insider).

Konsultacje i alternatywy: Ministerstwo Finansów zwróciło się do NGR z prośbą o ponowną analizę wskaźników alternatywnych dla WIBOR-u, co oznacza, że WIRON może zostać zastąpiony innym wskaźnikiem, jak np. WIRF (Warszawski Indeks Rynku Finansowego) lub WRR (Warsaw Repo Rate). Konsultacje w tej sprawie potrwają do czerwca 2024 roku, a decyzję o docelowym wskaźniku ogłoszą w lipcu 2024 roku (Totalmoney) (Banki w Polsce).

Klauzule awaryjne i ochrona banków

Banki, przewidując możliwe problemy z publikacją nowego wskaźnika, wprowadziły klauzule awaryjne do umów kredytowych, aby zabezpieczyć się na wypadek zaprzestania publikacji WIRON-u. Dla klientów te zmiany miały być neutralne ekonomicznie, jednak operacyjnie wymagały one od banków znacznego nakładu pracy i modyfikacji systemów.

Wpływ na kredytobiorców

Dla kredytobiorców, zmiana wskaźnika referencyjnego jest istotna, ponieważ wpływa na wysokość oprocentowania kredytów. WIBOR jest wskaźnikiem typu forward-looking, opartym na oczekiwaniach co do przyszłego kosztu pieniądza. Z kolei WIRON jest wskaźnikiem backward-looking, opartym na rzeczywistych transakcjach z przeszłości. Te różnice mogą mieć wpływ na zmienność i wysokość rat kredytowych (Totalmoney) (Banki w Polsce).

Podsumowanie

Banki i klienci kredytowi w Polsce znaleźli się w trudnej sytuacji w wyniku polityki rządu PiS dotyczącej wskaźników referencyjnych. Wprowadzenie nowego wskaźnika WIRON wiąże się z licznymi wyzwaniami, a jego przyszłość pozostaje niepewna. Banki muszą przygotować się na różne scenariusze, aby zminimalizować ryzyko i zapewnić klientom stabilne warunki kredytowe.

Źródła:

– [Business Insider Polska](https://businessinsider.com.pl)

– [Gazeta Wyborcza](https://wyborcza.pl)

– [Puls Biznesu](https://www.pb.pl)

– [Rzeczpospolita](https://www.rp.pl)

– [Bankier.pl](https://www.bankier.pl)

– [Financial Times](https://www.ft.com)

– [Bloomberg](https://www.bloomberg.com)

– [Reuters](https://www.reuters.com)

Zobacz także: